Mniej formalności, szybsza pomoc

Zniesienie obowiązku posiadania skierowania do psychologa to powrót do rozwiązań, które funkcjonowały tymczasowo w czasie pandemii COVID-19. Wówczas, w odpowiedzi na wzrost zapotrzebowania na pomoc psychologiczną, umożliwiono dorosłym pacjentom bezpośrednie korzystanie z porad bez uprzedniego kontaktu z lekarzem rodzinnym.

Po przywróceniu obowiązku skierowań w lipcu 2023 r., teraz ponownie następuje jego zniesienie — tym razem na stałe. Od 17 września osoby potrzebujące pomocy psychologicznej będą mogły udać się na konsultację bez wcześniejszej wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Trzeba jednak pamiętać, że nowe przepisy dotyczą wyłącznie porad psychologicznych — w przypadku psychoterapii nadal wymagane będzie skierowanie od lekarza psychiatry.

Optometrysta bez skierowania i z nowymi uprawnieniami

Nowelizacja przepisów obejmuje również optometrystów pracujących w placówkach współpracujących z Narodowym Funduszem Zdrowia. Od teraz pacjenci będą mogli skorzystać z ich pomocy bez skierowania, a specjaliści ci uzyskali też nowe kompetencje — m.in. możliwość wystawiania skierowań do okulisty.

W Polsce działa obecnie ponad 1800 optometrystów. Włączenie ich w proces wstępnej diagnostyki problemów ze wzrokiem pozwoli odciążyć lekarzy rodzinnych oraz skrócić czas oczekiwania na specjalistyczną pomoc okulistyczną. To realna poprawa dla pacjentów, zwłaszcza tych, którzy do tej pory czekali tygodniami na wizytę u okulisty po uzyskaniu skierowania od POZ.

Szybciej po potrzebne zaświadczenia i diagnozy

Kolejna grupa specjalistów, do której dostęp został ułatwiony, to lekarze medycyny sportowej. Od 17 września pacjenci — w tym dzieci, młodzież i osoby aktywnie uprawiające sport — będą mogli udać się do takiego specjalisty bez wcześniejszego skierowania.

Lekarze medycyny sportowej odpowiadają za diagnozowanie urazów przeciążeniowych, kwalifikowanie zawodników do udziału w zawodach, a także wystawianie wymaganych zaświadczeń dla klubów sportowych i szkół. Nowe przepisy uproszczą procedury, z których szczególnie skorzystają rodzice dzieci trenujących sport, uczniowie i zawodnicy.

Zmiany dobre, ale dostępność wciąż ograniczona

Choć nowe przepisy upraszczają formalności i teoretycznie poprawiają dostępność do specjalistów, eksperci zwracają uwagę na istotną barierę — ograniczoną liczbę placówek i specjalistów w wielu regionach kraju.

Według danych z 2024 roku, jedynie 54 procent gmin miało dostęp do poradni psychologicznej finansowanej przez NFZ. Podobne problemy dotyczą optometrystów i lekarzy sportowych, których brakuje zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.

To oznacza, że samo zniesienie skierowań nie wystarczy, aby znacząco poprawić dostęp do tych specjalistów. Potrzebne są dodatkowe środki finansowe oraz działania organizacyjne, które pozwolą zwiększyć liczbę dostępnych świadczeń i zatrudnić więcej specjalistów w regionach, gdzie obecnie są niedostępni.

Co się zmienia od 17 września?

W ramach nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych przez NFZ, od 17 września 2025 r. pacjenci mogą korzystać z poniższych świadczeń bez skierowania:

Porada psychologiczna (z wyłączeniem psychoterapii),
Wizyta u optometrysty (również z możliwością wystawienia skierowania do okulisty),
Wizyta u lekarza medycyny sportowej.

To krok w stronę lepszej dostępności opieki zdrowotnej, ale skuteczność zmian zależy od dalszych działań wspierających rozwój tych usług, zwłaszcza w mniej zurbanizowanych regionach.

Opieka Medyczna (1)

Bez skierowania, ale czy bez przeszkód? Nowe zasady wizyt u ...